Osmanlı Sarayından Bir Yıldız: Adile Sultan Hanedanın Tek Kadın Şairi

Eda Yerci

Osmanlı Sarayından Bir Yıldız: Adile Sultan Hanedanın Tek Kadın Şairi

 

Osmanlı tarihinde, adı hem zarafetle hem de kalemiyle anılan bir isim vardır: Adile Sultan. Hem hanedanın tek kadın şairi, hem de dönemin en güçlü kadın figürlerinden biri… Eğitimli, dindar, yardımsever ve aynı zamanda kayıplarının acısını şiirlerine yansıtan bir kadın. Kadınların eğitim alması için öncülük yaparak haremin sınırlarını aşan ilk isimlerden olmuştur.

Çocukluk ve Eğitim Yılları

1826’da İstanbul’da, Sultan II. Mahmud ile Zernigar Sultan’ın kızı olarak dünyaya gelen Adile Sultan, daha doğumunun hemen ardından annesini kaybetti. Henüz 13 yaşındayken de babası Sultan II. Mahmud’un vefatıyla yetim kaldı. Onunla ağabeyi Sultan Abdülmecid ilgilendi.

İyi bir öğrenim gören Adile Sultan; Arapça, Farsça, edebiyat, tasavvuf, müzik ve hat dersleri aldı.

Saraydaki Görkemli Düğün

19 yaşına geldiğinde, Kaptan-ı Derya Mehmet Ali Paşa ile evlenmesine karar verildi. Düğün töreni, Osmanlı sarayında yaşanan en dikkat çekici olaylardan biri olarak tarihe geçti. Evlendikten sonra, bugün Mimar Sinan Üniversitesi’nin bulunduğu Fındıklı’daki Neşetabad Sarayı, Adile Sultan’a tahsis edildi.

Kayıplar ve Tarikata Yöneliş

Adile Sultan’ın tek çocuğu Hayriye Sultan, 1865’te İskodralı Mustafa Şerifî Paşazade Rıza Bey’le evlendirildi. Ancak kısa süre içinde önce eşini, ardından kızını kaybeden Sultan, büyük bir hüzne boğuldu. Bu kayıpların ardından bir tarikata bağlandı.

Divan Düzenleyen Tek Osmanlı Kadını

Hanedanın tek kadın şairi olan Adile Sultan’ın şiirlerinin büyük bölümü dinî-tasavvufî nitelikler taşımaktadır. Babası, eşi, kızı ve kardeşleri için kaleme aldığı şiirler Divanı’nda geniş yer tutar. “Tahassürname” ve “İftırakname” gibi şiirlerinde kayıplarının hüznünü yoğun biçimde yansıtmıştır.

Osmanlı hanedanından divan düzenleyen tek kadın şair olması ise onu tarihte ayrıcalıklı bir yere koyar. Ayrıca, dedesi Kanuni Sultan Süleyman’ın şiirlerini de Divan-ı Muhibbî adı altında toplamıştır. Fuzulî ve Şeyh Galip’e nazireler yazmış, Yunus Emre tarzında hece ölçüsüyle eserler kaleme almıştır.

Eserleri ve Besteleri

Şiirlerini topladığı divanı, bugün Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Hazine Kütüphanesi ve İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi’nde muhafaza edilmektedir. Daha sonra “Adile Sultan Divanı” adıyla yayımlanmıştır.

Bunun yanında besteleri de vardır. Sofyan usulünde ve Hicaz Hümayun makamında yazdığı “Gizlice Şaha Buyur” ve “Hane-i Tenhaya Buyur” adlı eserleri ünlüdür.

Eğitim Seferberliği ve Yardımseverliği

Alçakgönüllü ve dindar bir Osmanlı kadını olan Adile Sultan, kadınların haremin dışına açılmasına öncülük etmiş, yardımlarıyla halkın sevgisini kazanmıştır.

Kardeşi Sultan Abdülmecid, ona bir saray yaptırmak üzere Tophane Müşiri Halil Rıfat Paşa’nın konağını satın almıştı. Ancak saray, daha sonra 1876’da Sultan Abdülaziz tarafından yaptırıldı. Adile Sultan Sarayı, ölümünden önce bizzat kendisi tarafından kız okulu yapılması şartıyla Maarif Vekâleti’ne bağışlandı.

Hayatı boyunca kadınların eğitimine büyük önem verdi, sayısız bağışta bulundu. Ölümünden sonra da bu yönüyle övgüyle anıldı.

İlgili haberin devamı Bengü Türk'te

______________________

Türkiye'nin ve Türk Dünyasının Haber Kanalı  

Bengü Türk canlı yayını, son dakika haberler, sıcak gelişmeler, Türkiye'nin gündeminde öne çıkanlar ve gündem belirleyen programlar.

Bengü Türk Canlı Yayın ᴴᴰ

Türkiye'nin haber kanalı olarak, haber ve habere dair ne varsa son dakika gelişmeleri canlı yayın ile izleyicilerimize aktarıyoruz.

Bengü Türk Frekans Bilgileri

DigiTürk ➤ 63. Kanal

Türksat TKGS ➤ 48. Kanal

Tivibu ➤ 48. Kanal

Kablo TV ➤ 49. Kanal

Turkcell TV Plus ➤ 123. Kanal

D Smart ➤ 152. Kanal

Türksat HD Frekans: 12685 Mhz Pol: Yatay (Horizantal) S.Rate: 27500 FEC: 2/3

Bengü Türk - Milletin Televizyonu

"Milletin Televizyonu"